Autisme-en-Feestdagen.jpg

Autisme en de Feestdagen. Uitleg en tips!

Autisme en de feestdagen : vaak een zware combinatie. De feestdagen komen er weer aan, een periode waarin we allemaal hetzelfde doel hebben. Een gezellige, warme, liefdevolle, fijne en ontspannen tijd beleven. Laten we als allerbelangrijkste van dit blog benadrukken, dat de voorwaarden om zo’ n tijd te hebben, voor iedereen anders zijn.

 

Autisme of geen autisme… het is veel

Toch is het in Nederland bijna onmogelijk om aan deze periode een eigen, persoonlijke invulling te geven. Het is maatschappelijk bepaald dat je met Sinterklaas een schoen zet, pakjesavond viert, kleurwedstrijden doet, Sinterklaas een hand geeft etc. Dan hebben we vlak daarna de kerstviering waarbij we ten eerste een kerstboom moeten optuigen, daarna met de hele familie bij elkaar moeten zijn, eten, kletsen, spelletjes doen, weer cadeautjes uitpakken en naar de kerststal en Kerst Mis gaan kijken. Een paar dagen later is het weer ‘feest’, want dan begint het nieuwe jaar. Familie, vrienden, eten, lang wakker blijven en vuurwerk kijken en afsteken. Autisme of geen autisme….. het is veel!

Zoals ik hierboven beschreef, valt er in Nederland absoluut niet te ontkomen aan alles wat er bij de feestdagen komt kijken. Iedereen ervaart de feestdagen op een andere manier: de ene persoon kijkt er enorm naar uit, de andere persoon kijkt er tegenop. In dit blog ga ik vooral in op hoe je de feestdagen voor kinderen met autisme die veel spanning ervaren door deze periode, zo rustig mogelijk kan laten verlopen.

 

Waar komt de spanning vandaan?

Ik ervaar dagelijks met de kids waarmee ik werk dat ze goed in hun vel zitten wanneer hun leven op dat moment veilig, voorspelbaar en rustig is. Ik denk dat dit ook geldt voor personen zonder autisme, maar voor kinderen (met autisme) is het nog lastig om deze veiligheid zelf te creëren. Ze zijn nog afhankelijk van wat de volwassenen in hun leven besluiten en doen. Als ouder, begeleider, leerkracht of verzorger van kinderen wil je dat een kind zich goed voelt. Om dit te kunnen bereiken zal je altijd vanuit het kind moeten kijken naar een bepaalde situatie en je moeten inleven in zijn / haar gevoelens en gedachten. Ieder kind is anders en heeft iets anders nodig.

De feestdagen is een periode waarin een kind met autisme het heel hard nodig heeft dat iemand extra goed let op de veiligheid en voorspelbaarheid. De maand december zit namelijk vol met verassingen, onverwacht bezoek, sociale verwachtingen, drukte, versieringen, muziek en harde onverwachte knallen. Er is heel veel informatie en dat zorgt voor veel hersenspinsels. Doordat er vaak niet genoeg tijd wordt genomen om alle informatie op een rijtje te zetten, krijgen de kids een te druk hoofd. Vaak is die tijd er ook niet omdat december heel erg vol zit.

Nu is het zeker niet zo dat alle kinderen met autisme dit allemaal niet leuk vinden of aankunnen. In tegendeel, zij kijken ook uit naar bepaalde aspecten van de feestdagen en hoe voorspelbaarder het allemaal is, hoe leuker ze het gaan vinden. Er zullen echter ook aspecten bij zitten die ze niet leuk vinden en misschien wel nooit leuk gaan vinden. Cadeautjes uitpakken bijvoorbeeld, is iets dat voor veel kinderen zoveel spanning oplevert dat het niet meer fijn voelt. Nogmaals, ieder kind is anders, ervaart een situatie op een andere manier en heeft een eigen aanpak nodig om zich goed te voelen. Kijk bij jouw kind naar wat wel en geen spanning oplevert en op welke manier je die spanning weg kan nemen.

Hebben jullie allemaal het blog over de cirkeltjes gelezen? Hierin leg ik op een simpele manier mijn kijk op de werking van de hersenen van personen met autisme uit.

 

Werking van de hersenen bij autisme in combinatie met de feestdagen

In het geheugen van mensen liggen eigenlijk de ‘complete cirkeltjes’ die al eens gemaakt zijn in de hersenen opgeslagen. Wanneer er bepaalde informatie binnenkomt, kan met behulp van het geheugen een juiste interpretatie worden gegeven aan een situatie. Deze cirkeltjes zijn al eens eerder gemaakt en worden als ‘kennis’ opgeslagen. Kennis is fijn, het geeft een gevoel van veiligheid, want met behulp van deze kennis is de wereld voorspelbaar en zijn situaties te verklaren. Mensen met autisme hebben vaak een warboel in hun hoofd door alle nieuwe prikkels (lijntjes).

 

Boekentip:

Je kunt je voorstellen dat het fijn is voor deze mensen om een rond cirkeltje uit het geheugen te halen, in plaats van lijntjes uit de klit halen. Het cirkeltje dat al rond is veilig en geeft rust. Hier komen de ritmes en gewoontes vandaan, waar mensen met autisme vaak van houden. Ze hoeven dan even niet allerlei lijntjes uit de knoop te halen en kunnen zich ontspannen.

Tijdens de decembermaand komt er heel veel nieuwe informatie (prikkels) de hersenen binnen. Om het kind te helpen moet je kunnen inschatten hoeveel informatie het kind aankan om het nog naar zijn / haar zin te hebben. Hoe meer ‘cirkeltjes’ van te voren met het kind al gemaakt worden, hoe minder tijd er nodig is voor de verwerking van de informatie. Met andere woorden, situaties voorspelbaar maken door een planning, voorbespreken van situaties en tijdens de situaties ook blijven vertellen wat er gebeurt.

Het is soms lastig, want om dit te kunnen doen moet je je eigen ideeën en verwachtingen soms loslaten of aanpassen. Misschien is een kerstdiner met de hele familie echt te veel voor het kind…. en wat doe je dan? Laat je het toch doorgaan en mag het kind op zijn kamer spelen? Laat je de familie weten dat het niet kan omdat het te druk is. Wat ga je dan doen?

 

Planning

Het is in elk geval heel belangrijk dat je als ouder, verzorger, leerkracht of begeleider van te voren zelf al weet wat er allemaal gaat gebeuren. Pas als het voor jezelf duidelijk is kan je deze duidelijkheid overbrengen op het kind. Maak dus een planning en houd je daar ook aan. Het geeft meer rust en doordat je de planning aanpast aan de mogelijkheden van het kind, is het ook persoonlijk en sluit het aan. Sommige situaties zal je als ouder / begeleider ook niet altijd van te voren kunnen voorspellen. Maar zorg dat hetgeen dát je kunt plannen, ook gepland wordt.

Bij onverwachte situaties is ondertitelen erg zinvol: vertel wat er gebeurt, waarom, hoelang etc. Maak de planning overzichtelijk voor het kind met eventueel plaatjes en tekst, de tijden en dagen erbij en alles dat er gaat gebeuren. Bespreek de planning een keer helemaal, en herhaal daarna steeds wat er op de planning staat voor de komende dagen.

Ik kan uiteraard geen standaard planning uitdelen aan jullie, maar ik kan jullie wel helpen bij een aantal dingen waar je een keuze in kan maken. Als jullie aanvullingen hebben voor de lijstjes, graag! Je kunt het me laten weten in een reactie onder dit bericht.

 

Tips

De tips en keuzes die hierna volgen zijn mede opgesteld aan de hand van de ervaringen en tips die jullie met mij en met elkaar via Facebook gedeeld hebben naar aanleiding van mijn vraag over de feestdagen. Nogmaals bedankt voor al jullie reacties!

“Aangezien het jaar op jaar steeds een teleurstelling was, niet de cadeaus die verwacht werden werden ontvangen (onmogelijke wensen), het ook teveel uitkijken was naar een “gezellig” feest en dat dan anders liep dan in verbeelding werd verwacht, doe ik het, ondanks mijn eigen liefde voor traditie, steeds soberder. Less can be more… Een koffietafel, een wandeling, naar zee, een nieuwe film kopen en de kaarsjes aan. Aan traditie doe ik nog wel in de aankleding. Zoals de adventskrans met elke zondag voor Kerst een nieuwe kaars, lekkers bakken zodat het huis heerlijk geurt en wat cadeautjes die nu voor het eerst niet verwacht gaan worden omdat de kinderen begin deze maand een DS kregen met de mededeling.: ‘We doen niet meer aan Sint- en Kerstcadeaus ‘(uiteraard nog wel kleine verrassingen)”.

 

Sinterklaas

Tips

  1. Koop de cadeautjes samen met het kind en pak ze samen in. Als er meerdere kinderen zijn, geef ieder kind zijn eigen kleur inpakpapier zodat ze tijdens het openmaken weten welke en hoeveel cadeautjes nog voor hen zijn.
  2. Besteed niet alleen aandacht aan de aankomst van Sinterklaas, maar ook aan het vertrek. Voor veel kinderen met autisme is 6 december een moeilijke dag omdat ze niet hebben ‘gezien’ dat Sinterklaas weer weg is.
  3. Is schoen zetten lastig? Zet de schoenen eens buiten of in de garage/schuur, zodat de angst van Sinterklaas en Zwarte Piet in huis verdwijnt.
  4. Bouw thuis zoveel mogelijk rust in tijdens de Sinterklaas periode. Op school, in de winkel, op het gemeentehuis, op straat… overal… kom je Sinterklaas tegen en alles wat daarmee te maken heeft. Zorg dat het kind thuis in rust alles kan verwerken.
  5. Denk erover na of je misschien het Sinterklaas geheim vertelt. Voor sommige kinderen geeft dit heel veel rust.
  6. Plan in deze periode geen andere spannende dingen zoals een tandarts bezoek, dagje pretpark etc.

 

Keuzelijstje

Wel of niet:

  • Het huis versieren voor Sinterklaas?
  • Knutselen voor Sinterklaas?
  • Schoen zetten bij de supermarkt?
  • Schoen zetten op school?
  • Thuis schoen zetten? (Hoe vaak? Waar? Wat doen we erin?)
  • Het Sinterklaasjournaal volgen?
  • Naar de winkels als Sinterklaas er is?
  • Naar de dorpsintocht?
  • Verrassen met cadeaus? (Je kunt het kind een lijstje laten maken en verzekeren dat dat de cadeaus worden, of Sinterklaas helpen en de cadeaus van tevoren samen kopen)
  • Pakjesavond? Zo ja, hoe ziet die avond eruit?
  • Strooien en op de deur bonken tijdens pakjesavond?
  • Naar het Sinterklaashuis?
  • Meedoen aan kleurwedstrijden? (vaak van de supermarkt)
  • Naar Sinterklaasfeestjes van het werk?

 

Kerstmis

Tips

  1. Als je een Kerstdiner wil doen, denk goed na over het menu. Gourmetten is leuk omdat iedereen vooral op zichzelf let en zelf zijn / haar eten kan kiezen. Ook een kindermenu en een volwassenen menu is een idee.
  2. De Kerstdagen zijn 3 lange dagen, zorg dat er genoeg rust wordt ingebouwd. Doe je ’s avonds een Kerstdiner? Zorg dan ’s middags voor een rustig programma.
  3. Versier het huis (als je dat doet) alleen op de dagen van Kerstmis. Zo is het duidelijk hoelang het duurt.

 

Keuzelijstje

  • Wordt er een boom opgetuigd?
  • Mag het kind meehelpen optuigen?
  • Cadeautjes samen uitzoeken of verrassing houden?
  • Cadeautjes al onder de boom leggen of juist niet?
  • Wel of niet meedoen aan alle activiteiten op school? Kerstontbijt, Kerstviering etc.
  • Wel of geen Kerstdiner? Zo ja, met of zonder familie?
  • Moet het kind aan tafel blijven en zo ja, wat kan hij/zij doen als het bordje leeg is?
  • Wel of niet speciale kerstkleding? Zo ja, welke kleding? Misschien is het handig om de kleding alvast klaar te leggen. Weer een stresspuntje minder (voor het kind) tijdens de drukke dagen.

 

Oud en Nieuw

Tips

  1. Zorg dat er oordoppen zijn voor als het kind de harde geluiden te veel vindt.
  2. Denk goed na over de planning van 1 januari, als dat onduidelijk is vergroot dat de spanning op 31 december.
  3. Laat 31 december een rustige dag zijn. Veel mensen willen nog van alles regelen en familie bezoeken. Dit kan echter ook voor veel spanning zorgen.
  4. Sommige kids vinden de onverwachte knallen van het vuurwerk heel vervelend. Helaas kan je die niet weghalen. Blijf het gevoel en de spanning echter wel erkennen. Ga naast het kind staan en vertel wat je hoort en ziet en wat het is. Relativeer de situatie maar negeer het niet.
  5. Bespreek van te voren wat er precies gebeurt om 24:00. Zoals champagne, handjes geven, kusjes / knuffels geven, “gelukkig nieuwjaar” wensen. Wat wordt er precies van het kind verwacht op dat moment?

 

Keuzelijstje

  • Wakker blijven of wakker maken voor het vuurwerk?
  • Buiten kijken of binnen kijken?
  • Wel of geen vuurwerk kopen / afsteken?
  • Thuis blijven of naar vrienden toe?
  • Thuis met alleen het gezin, de familie of met vrienden?
  • Wel of geen Nieuwjaarsborrel / feest bezoeken?
  • Wel of geen kaartjes versturen voor een gelukkig nieuwjaar? Zo ja, naar wie, wanneer maken & verzenden?
  • Oliebollen: zelf (samen) bakken of kopen? Hoeveel oliebollen mag het kind ’s avonds eten?

 

Ik wil jullie allemaal hele fijne, ontspannen en gezellige feestdagen toewensen. Iedereen op zijn / haar eigen manier, als het maar goed voelt 🙂

Zouden jullie dit blogbericht willen delen via Social Media? Ik probeer zoveel mogelijk mensen te bereiken met mijn blogs om zo meer begrip te krijgen voor alle kids (en volwassenen) met autisme. Alvast bedankt!

 

WhatsApp Coaching voor persoonlijke vragen!

Heb je na het lezen van de informatie op de website nog een persoonlijke vraag? Ik (Jonneke Koekhoven) maak graag tijd om samen dieper in te gaan op een situatie. Kijk voor meer informatie op de pagina over WhatsApp Coaching!

KOEKIE Autisme BegeleidingAutisme en de Feestdagen. Uitleg en tips!

13 comments

Join the conversation
  • Marcia - 23 november 2018 reply

    Een tip: maak van pakjesavond een sinterklaasontbijt. De tafel mooi dekken en cadeautjes rondom de borden of verstoppen in de keuken. Lekker eten en ondertussen cadeautjes uitpakken, en daarna de hele dag om ermee te spelen!

    Jonneke Koekhoven - 25 november 2018 reply

    Marcia, geweldige tip!! Wij doen dit jaar zelf ook een Sinterklaasontbijt naar aanleiding van jouw idee! Bedankt.

  • Mari - 31 december 2017 reply

    Hier dit jaar het grote Sinterklaas geheim dit jaar verteld. ( kind is 8 jaar) Hij was zo aan het twijfelen wat er nu van het hele sinterklaas gebeuren waar is en wat niet, dat hij daar zenuwachtiger van was dan van de kadootjes. Hier idd ook hetzelfde papier voor hem om de kadootjes, en een beperkt aantal kadootjes om het overzichtelijk te houden.

    Met de kerst zoveel mogelijk voorspelbaar zijn, en hij mag zich van ons als het teveel word best even terug trekken op zijn kamer. Daar heeft hij ook een planning hangen en hij weet dan dus dat we hem bv om 18.00 ophalen voor het kerstdiner/ eten… Of naar welk familielid we gaan om kerst te vieren ( in overleg met de familie geven we hem daar in huis ook een plekje waar hij zich even kan terug trekken mocht hij dit zelf willen)

    ( het gaat voor hem dubbel op omdat hij vlak voor kerst ook nog jarig is)

    Oud en Nieuw gaat niet echt van een leien dakje… dus mocht er iemand tips hebben…??? Heel graag!

    Allen alvast een heel fijn 2018 gewenst!!

  • tamara - 6 november 2017 reply

    wij doen altijd dag na sinterklaas de kerstboom hallen en versieren zo weten ze dat de sint weg is dit geeft voor onze kind een met autisme rust en ze vinden het altijd erg leuk om dit samen te doen de intocht slaan wij vaak over om dat dit vaak te druk is voor de rest houden wij aan onze planning en weten de kinderen wat hoe wanneer altijd met ouden en nieuwe was eerst altijd veel onrust tot mijn man en me zoontje zelf vuurwerk gingen kopen en samen met papa afsteken nu is hij er minder angstig voor en is het voor hem een leuke dag dit gaf ook veel meer rust

  • Nele - 2 november 2017 reply

    Het grote sinterklaasboek is heerlijk om heel wat vragen en stress rond de Sint weg te nemen.
    Waar woont hij, wat doet hij, hulpsinten zoeken,…zalig boek

  • Lianne loos - 5 november 2015 reply

    Het heeft even geduurd voor iedereen zover was , maar sinds wij bij oma (9 kleinkinderen en een nog veel grotere stapel cadeau’s) alle cadeau’s voor onze zoon met Autisme en ADHD in een kleur papier pakken gaat de pakjes avond een stuk beter en is het voor iedereen gezellig , ook voor ons kind en zijn ouders..

    Jonneke Koekhoven - 13 januari 2016 reply

    Hoi Lianne, grappig dat zo’ n relatief kleine verandering zo’ n groot positief effect kan hebben! Hebben jullie ook dit jaar goede feestdagen gehad?

  • geralde - 5 november 2015 reply

    Mooie blog met veel handige tips. Onze zoon is nu tien en inderdaad toen ik hem vorig jaar het sint verhaal heb uitgelegd is er een stuk rust bij hem gekomen. De schoen zetten doen wij altijd in de schuur, scheelt veel stress. Met kerst houden wij rekening met rust momenten en spreken bijv. pas achter in de middag af en vertellen van te voren wat we gaan doen. De cadeaus voor onder de boom leg ik er onder op de ochtend dat we ze uitpakken anders is de spanning te groot. Zo leer je iedere keer wat bij en kom je door goed te kijken en luisteren naar je kind, samen tot een oplossing.

    Jonneke Koekhoven - 13 januari 2016 reply

    Hallo Geralde, bedankt voor deze mooie voorbeelden en aanvullingen op mijn verhaal ;-). Er is inderdaad altijd een oplossing, al is het soms even zoeken!

  • Mirjam - 5 november 2015 reply

    Dit jaar gaan we het voor het eerst anders doen. Onze kinderen 9 en 11 geloven niet meer in Sinterklaas dus we gaan het net als op school doen. 3 keuze kado’s opschrijven, ze krijgen er 1 en we maken een surprise en gedicht. De lootjes zijn al getrokken. Dit geeft duidelijkheid en niet zoals voorgaande jaren teleurstelling dat het het net niet was zoals onze oudste(ass)verwacht had. Ik merk nu al veel enthousiasme dus ben blij dat ik dit besluit genomen heb zo.

    Jonneke Koekhoven - 13 januari 2016 reply

    Beste Mirjam, leuk idee! Ik ben benieuwd hoe het gegaan is?

  • Marjon Postma - 5 november 2015 reply

    Onze zoon met pddnos en adhd is inmiddels 16, en het gaat beter. Maar sinterklaas vieren met een grote zak kado’s was geen succes. We hebben nog 3 jongere kinderen en wilden hun ook niet de dupe laten worden van oudste. We zorgden er sowieso voor dat hij grotendeels al wist wat hij ging krijgen en hij kreeg zijn kado’tjes wat meer gegroepeerd dan de rest. Voorspelbaarheid bleef ook hier het toverwoord. Qua kado’s en qua proces van uitpakken.

  • Sinterklaas - 2 november 2015 reply

    Papa is stadssinterklaas en zoonlief heeft MCDD. Geen optimale combinatie dus. Toch gaat dit heel goed, omdat voor ons gewenning het toverwoord is. We gaan niks uit de weg, omdat de wereld zich niet aanpast aan het autistische kind, dus zal het kind zich wel moeten aanpassen aan de wereld. En dus bezochten we Sinterklaas op een rustig tijdstip, zodat hij kon wennen aan Sint. We lieten hem een half uur meekijken naast de stoel van Sint, waar Sint rustig alle kindertjes ontving. Hij hoorde alle gesprekken. De gewenning werd vervolgens zo groot, dat hij steeds vrijer werd om zelfs in het drukke Huis van Sinterklaas rond te lopen, mee te doen met de dansjes en heel enthousiast te worden. Hij hield van Sinterklaas en die liefde ging zo ver dat hij kinderen in de taxibus naar school te vuur en te zwaard bestreed als ze stoute liedjes zongen over de Sint. Maar toen dat eindigde met een bloedneus heb ik hem direct alles verteld, alles laten zien, alles uitgelegd. Nu is hij vooral trots en vertelt stiekem aan begeleiding dat zijn papa Sinterklaas is. Toch is het soms even moeilijk: als bij ons thuis ineens allemaal mensen zich beginnen te verkleden als zwarte Piet, gaat hij even ergens anders zitten, want dat is te spannend. Maar ook dat zal wennen. En mijn hoop is dat ik hem een keer mag meenemen in het pietenpak, want hij ontpopt zichzelf als grote kindervriend, dus dat zou ik hem graag gunnen.

Join the conversation

* Checkbox GDPR is verplicht

*

Ik ga akkoord met het privacybeleid van KOEKIE Autisme Begeleiding