Autisme-en-Douchen.jpg

Autisme en Douchen

Autisme en douchen. Ik kreeg via de mail een vraag opgestuurd met betrekking tot het douchemoment. Via Facebook heb ik deze vraag gedeeld en daar is heel behulpzaam op gereageerd door een aantal KOEKIE volgers. In dit blog zet ik alle tips, plus wat aanvullingen op een rijtje! Iedereen bedankt voor het reageren, op deze manier bereiken we met elkaar steeds meer mensen en wordt autisme hopelijk snel beter begrepen!

 

Douchen

De problemen rondom het douchen verschillen uiteraard per kind en per situatie. Sommige kinderen vinden het verschrikkelijk om te douchen, anderen douchen te lang of willen juist (te) vaak douchen. Bij ieder probleem is de belangrijkste eerste stap, in gesprek gaan met het kind en erachter komen waarom het probleem er is. Pas als je daarachter kunt komen, al is het maar een heel klein beetje, kun je gepaste oplossingen gaan bedenken. Sommige ouders komen er pas na jaren achter waarom hun kind niet wilde douchen.

“Onze dochter was eerder bang dat in het putje zou verdwijnen, net als het water. Heeft even geduurd voor we daar achter waren…maar een simpele uitleg (je bent veel te groot voor die kleine gaatjes) was voldoende. Nu gaat het veel beter. Wel de flessen shampoo en douchegel uit de buurt houden, anders zijn ze zo leeg.” Cindy K.

Douchen kan erg stressvol zijn, er is veel geluid, water dat over het hoofd gespoeld wordt, verschillende temperaturen, veel stappen achter elkaar (uitkleden, inzepen, haren wassen, afdrogen, haren kammen, aankleden etc.). En de harde straal vinden veel kinderen ook niet fijn. Hoe het precies zit met zintuigen en overprikkeling kun je lezen in mijn vorige blogs, zoals ook deze over hypo- en hypergevoeligheid.

 

Voorbereiding bij douchen met autisme

  • Routine: zorg dat er voor het douche- of badmoment een vaste routine bestaat zodat de situatie voorspelbaar wordt. Maak deze routine inzichtelijk op papier.
  • Uitleg over het water: Leg uit waar het water vandaan komt en waar het naartoe gaat. Zoals in het voorbeeld hierboven zijn sommige kinderen bang voor het putje. Doe dit op een ander moment dan het douchemoment. Ga er even lekker voor zitten met wat lekkers en wat te drinken.
  • Tijdstip: Kies voor jezelf en het kind een handig moment uit om te douchen. ’s Avonds heeft het kind een drukke dag achter de rug en jij zelf ook. De prikkels en stress zijn aan het einde van de dag hoger dan ’s ochtends.
  • Organiseer de spullen: Om de verschillende stappen tijdens het douchen makkelijker te maken is het fijn voor het kind als de spullen georganiseerd klaar liggen. Dit kun je natuurlijk samen met het kind doen als hij / zij dat wilt. Het kan helpen om verschillende mandjes of bakjes voor de stappen neer te zetten (zie afbeelding bovenaan dit blog).
  • Neem stappen door: Nog iets dat je tijdens een ander tijdstip met wat lekkers en wat te drinken kunt bespreken zijn de verschillende stappen die je neemt tijdens het douchen. Herhaal dit een aantal keer op verschillende dagen zodat het douchemoment veiliger aanvoelt.
  • Klokje in de douche: Zorg dat er een klokje in de douche hangt zodat je tijdsafspraken kunt maken.
  • Picto´s: Door middel van picto’s kun je de verschillende stappen die het kind tijdens het douchen moet doorlopen inzichtelijk maken. Je kunt deze picto’s plastificeren en ophangen bij de douche! Een goede website voor gratis picto’s en het organiseren ervan is pictoselector.
  • Uitleg: Geef uitleg over het nut van douchen en leg uit waarom je wilt dat het kind zichzelf wast. Vaak zien de kinderen het nut van douchen niet in en zien ze het als een vervelend moment.
  • Genoeg tijd: Zorg voor voldoende tijd voor en ná douchen. Stress is slecht voor iedereen en het draagt niet bij aan een fijn douchemoment. Zorg ervoor dat je als ouder geen stress of tijdsdruk voelt, neem er de tijd voor.

 

De aanpak bij het douchen

  • Regie: Probeer de controle over het douchen eens uit handen te geven aan je kind. Het kan best beangstigend zijn als iemand anders de controle heeft over het water en de shampoo etc. Laat het kind maar een beetje aanrommelen, de juiste handelingen komen na een aantal keer oefenen wel!
  • Op een afstandje staan: Ga op een afstandje van het kind staan en houd in de gaten wat er gebeurt. Wanneer het kind al ouder is en dat niet prettig vindt, zorg dan dat je in de buurt van de badkamer blijft zodat je er snel heen kan als je nodig bent. Ga er niet vlakbij staan. Als het kind douchen spannend vindt kan het ook eng zijn als iemand dichtbij staat, die eventueel de controle zou kunnen overnemen.
  • Geen strijd: Ga de strijd niet aan, lukt het douchen niet? Dan maar even niet… Het is makkelijker voor mij om dat op te schrijven dan het in de praktijk te brengen, want je wilt graag dat je kind schoon is. Maar strijd, discussie, macht of ruzie zal de situatie altijd verslechteren. Lukt de aanpak die je die keer probeert niet? Dan laat je het kind wassen met een washandje en ga je zelf weer diep nadenken over een volgende aanpak. (Daar mag je ook altijd mij een bericht voor sturen 😉 )
  • Constant blijven vertellen wat je doet: Als je in de badkamer besluit te blijven, laat dan steeds weten wat er gaande is en wat er verwacht wordt van het kind. Probeer zoveel mogelijk op een geruststellende manier te vertellen wat er gebeurt: Precies beschrijven wat je ziet, doet, hoort, voelt… dan help je de prikkels te verwerken zodat deze minder met elkaar in de war raken.

 

Jouw houding

  • Jouw verwachting komt uit: Besef goed dat jouw verwachting negen van de tien keer uitkomt. Als je verwacht dat het niet gaat lukken en dit ook laat merken, gaat het kind daar ook naar handelen. Laat dus op geen enkele manier merken dat je er tegenop ziet.
  • Geduld: Probeer al het geduld van de wereld bij elkaar te zoeken en blijf zoveel mogelijk uit je emotie. Een neutrale en rustige houding is een veilige houding voor het kind. Geef het kind vertrouwen dat het goed komt!
  • Positiviteit: Wees positief en geef complimenten ook als het niet helemaal loopt zoals jij gehoopt had. Heeft het kind zijn haren niet gewassen? Wat is er wél goed gegaan? Focus daar op!
  • Inleven: Probeer je constant in het kind in te leven. Waarom vindt het kind het eng, vervelend, hard of zacht? Misschien dat jij het op dat moment niet zo ervaart, maar het kind waarschijnlijk wel!
  • Luisteren: Luister tijdens het douchen goed wat het kind aangeeft. Probeer problemen die het kind als zodanig ervaart niet te bagatelliseren, maar respecteer ze. Dan krijgt je kind ook het gevoel dat het niet erg is en de vertrouwensband wordt ook versterkt.

 

Boekentip:

 

Oefenen met douchen

  • Knuffel of pop: Oefen het douchen met een knuffel of pop (dit is meer voor jonge kinderen). De kids kunnen dan zien hoe het is om te douchen, zonder dat ze al die prikkels ervan ook daadwerkelijk ervaren.
  • Douchen zonder water: Oefen het douchen eens een keer zonder water te gebruiken. Uitkleden, onder de douche staan, zeep pakken, handdoek pakken en weer aankleden. Dit is grappig en leerzaam, het kan een eerste stap zijn naar wat meer lol tijdens het douchen.
  • Gietertje: Gebruik als het kind douchen echt niet wilt als eerste stap een gietertje of emmertje. Hiermee kan je dan eerst water over de voeten, dan benen, buik en steeds meer afspoelen. Elke douchebeurt iets meer, dus niet tijdens één douchebeurt van de voeten naar het hoofd.

 

Deel 2

Lees ook Deel 2 Douchen waarin veel nieuwe tips staan. Die tips zullen gaan over de volgende onderwerpen:

  • Onder de douche
  • In bad
  • Haren wassen
  • Na het douchen
  • Als het kind weigert
  • Te lang of te vaak douchen

 

Heb jij nog goede tips die in dit rijtje thuishoren? Of heb je leuke voorbeelden van het douche- of badmoment? Ik zou het leuk vinden als je dat met mij en de andere lezers wilt delen in een reactie onder dit bericht! Alvast bedankt!

 

WhatsApp Coaching voor persoonlijke vragen!

Heb je na het lezen van de informatie op de website nog een persoonlijke vraag? Ik (Jonneke Koekhoven) maak graag tijd om samen dieper in te gaan op een situatie. Kijk voor meer informatie op de pagina over WhatsApp Coaching!

KOEKIE Autisme BegeleidingAutisme en Douchen

15 comments

Join the conversation
  • Christina - 25 januari 2019 reply

    Onze zoon is erg overgevoelig in zijn mond, tandenpoetsen is elke dag weer een drama. Als hij het zelf doet is het wel oké, dan heeft hij de regie. Bij het napoetsen moet hij verschillende keren zich er toe zetten om de tandenborstel in zn mond toe te laten. Napoetsen is wel nodig omdat hij het zelf niet goed genoeg doet. Heeft iemand tips?

  • Rosanne - 9 september 2017 reply

    Een bewoner bij ons vindt het spatten van water erg vervelend en ging altijd veel automutileren bij het douchen. Nu wij hem allemaal van de voeten naar de schouders rustig aan douchen met de douchekop bijna op zijn huid, gaat het veel en veel beter.

  • Irma Smegen - 23 december 2016 reply

    Een duikbril kan ook een wondermiddel zijn bij angst voor water of shampoo in de ogen.

  • Annelies - 23 december 2016 reply

    Onze zoon (inmiddels 6) vond douchen vreselijk. Een paar maatregels hielpen enorm (en nog):
    1. Douche zachtjes aanzetten (dus niet voluit opendraaien), dan is de straal niet zo hard
    2. Met de straal bij de voeten beginnen, vragen of temp goed is en dan langzaam naar boven gaan en de douche ophangen.
    3. Een antislip mat. Door bijzondere motoriek van zoon, is dat echt noodzakelijk geweest. Inmiddels kan hij zonder.

  • rieca - 3 augustus 2015 reply

    Nog een kleine tip. Doe alvast de douche aan voor dat uw kind er onder wil staan. Dan wennen ze aan het geluid en zien ze waar de straal naar toe gaat. Ook vinden ze het niet fijn als de douche aan gezet word als ze er onder staan.

    Jonneke Koekhoven - 22 augustus 2015 reply

    Hoi Rieca, goede tip! Ik heb hem verwerkt in het blog!

  • greet - 3 augustus 2015 reply

    Douchen geeft mij (en de kids) altijd teveel prikkels. Van smorgens douchen loopt het hoofd al over en de dingen die op programma staan lopen mis…savonds lukt ook niet want dan komt er uren niets van slapen, zelfs smiddags geprobeerd.
    Dus wij doen het zoals onze opa’s en oma’s vroeger deden, gewoon jezelf wassen aan de wasbak. Zo wordt je ook schoon. Leuke bijkomstigheid, je verbruikt en stuk minder water.

    Groet,Greet

    Jonneke Koekhoven - 22 augustus 2015 reply

    Beste Greet, prima oplossing als deze voor jullie allemaal fijn werkt is dat perfect!

  • Susanne - 3 augustus 2015 reply

    Onze pubers van 13 en 15 willen het
    Liefst zo min mogelijk douchen met zo min mogelijk water: hoe los je dat op met deze leeftijd?

    Jonneke Koekhoven - 22 augustus 2015 reply

    Hoi Susanne, het is lastig hier een passend antwoord op te geven, doordat ik te weinig achtergrond informatie heb. Je mag me hier altijd een email over sturen! Voorspelbaarheid, een klokje, goed aangeven wat je van ze verwacht, op welke dagen, hoelang etc zijn in elk geval basis dingen die je kan proberen. Maar het kan heel goed dat je dat al geprobeerd hebt natuurlijk.

    Patricia - 9 september 2017 reply

    Buiten het feit dat ze ass hebben zijn het natuurlijk ook gewoon pubers. En staan pubers er over het algemeen niet om bekend, liever niet te willen douche.

  • Yvonne Fransen - 2 augustus 2015 reply

    Ook ik heb de nodige frustraties achter de rug met mijn zoon (inmiddels 14) tijdens het douchen/wassen al vanaf zijn geboorte. babybadje, douche, tummietub, washandje enz. alle soorten van wassen was een hel voor hem. Ook zwemmen bleek een regelrechte ramp, maar door vooral door te gaan met de vaste rituelen en uitleg over het nut van douchen hebben we nu gelukkig wel een zoon die zonder mopperen of ruzie (vaak uit zichzelf) onder de douche gaat en is het zwembad in onze tuin voortaan een leuke en goede ervaring.

    Jonneke Koekhoven - 22 augustus 2015 reply

    Hoi Yvonne, het is bijzonder om te lezen (bij meerdere reacties) dat de afkeer tegen douchen/wassen al vanaf vroeg in de ontwikkeling aanwezig is! Mooi dat jullie harde werk beloond is en dat het douchen en zwemmen nu makkelijker gaat. Goed gedaan! Dat zal voor jullie zoon heel erg prettig zijn!

  • hilde houben - 2 augustus 2015 reply

    Mijn dochter van 13 houdt niet van water in haar gezicht. We hebben afgesproken dat haar gezicht na het douchen aan de wasbak mag gewassen worden.
    Haren wassen doe ik bij haar niet tijdens het douchen, maar apart: ze hangt met haar hoofd over het bad en zo was ik haar haren, zonder dat haar gezicht nat wordt.

    Jonneke Koekhoven - 22 augustus 2015 reply

    Hi Hilde, wat zal het fijn zijn voor jullie dochter dat er naar haar geluisterd wordt en dat er wordt gezocht naar, voor haar, fijne oplossingen!

Join the conversation

* Checkbox GDPR is verplicht

*

Ik ga akkoord met het privacybeleid van KOEKIE Autisme Begeleiding