Executieve-functies.png

Executieve Functies

Executieve functies ontwikkelen is zeker mogelijk en ook erg belangrijk! Wat zijn executieve functies nou precies en hoe kan je de ontwikkeling ervan stimuleren?

 

Welke executieve functies zijn er?

  1. Responsinhibitie: Denkt het kind eerst na over gevolgen voordat het wat doet of zegt?
  2. Werkgeheugen: Slaat het kind op wat het heeft geleerd en kan het de informatie toepassen in andere situaties?
  3. Emotieregulatie: Kan het kind taken en opdrachten uitvoeren zonder belemmerd te worden door emoties?
  4. Volgehouden aandacht: Kan het kind zich lang genoeg concentreren op zijn taak?
  5. Taakinitiatie: Kan het kind op eigen kracht beginnen aan een opdracht?
  6. Planning: Kan het kind zelf een plan maken om een opdracht af te maken?
  7. Organisatie: Kan het kind zijn omgeving ordenen en overzichtelijk houden?
  8. Timemanagement: Kan het kind zelf de tijd in de gaten houden en zich aan deadlines houden?
  9. Doelgericht gedrag: Kan het kind doelen stellen en zichzelf blijven motiveren om het doel te bereiken?
  10. Flexibiliteit: Kan het kind zijn aanpak veranderen als iets niet werk en omgaan met veranderingen?
  11. Metacognitie: Kan het kind terug kijken op zijn aanpak en na feedback van anderen, zijn aanpak aanpassen en verbeteren?

 

De hersenen stimuleren om executieve functies te ontwikkelen

Sommige executieve functies heeft het kind zelf al ontwikkeld. Sommige executieve functies kunnen nog onderontwikkeld zijn waardoor het kind zijn opdrachten niet af krijgt en niet optimaal kan presteren. Executieve functies worden aangestuurd vanuit de hersenen. Hersenen bestaan uit zenuwcellen die in verbinding staan met elkaar. De zenuwcellen versturen informatie naar elkaar door een axon. Zenuwcellen die veel worden gebruikt worden sterker, maar zenuwcellen die niet worden gebruikt kunnen verdwijnen. Hoe sterker de zenuwcellen worden, hoe sneller de informatie wordt doorgestuurd naar andere zenuwcellen wat zorgt voor verbeterde vaardigheden. Het oefenen en herhalen van vaardigheden zorgt ervoor dat de vaardigheid wordt opgeslagen en verbeterd.

 

Executieve functies ontwikkelen: 7 fases!

Iedereen kan executieve functies ontwikkelen; maar kinderen zijn er nog heel gevoelig voor! Er zijn een aantal fases die je samen met het kind kan doorlopen om de executieve functies te ontwikkelen:

  • Fase 1: Bekijk samen met het kind waar het kind aan wilt/moet werken. Bespreek met het kind waarom het belangrijk is om deze vaardigheid te ontwikkelen. Wat kan het kind hiermee bereiken?
  • Fase 2: Stel samen een doel op wat het kind uiteindelijk wilt bereiken.
  • Fase 3: Kijk samen met het kind hoe dit doel bereikt kan worden. Wat heeft het kind hier voor nodig?
  • Fase 4: Het kind gaat aan de slag met het doel dat jullie samen hebben opgesteld. In deze fase moet het kind nog goed worden begeleid.
  • Fase 5: Als het kind onder begeleiding heeft gewerkt aan het doel, kan de begeleiding gaan verminderen.
  • Fase 6: Als het kind met wat minder begeleiding goed bezig is met het opgestelde doel, kan de begeleiding nog een stapje terug.
  • Fase 7: Door het opstellen van het doel heeft het kind regelmatig gewerkt aan een vaardigheid. Hierdoor zijn de zenuwcellen in de hersenen sterker geworden en wordt de informatie sneller doorgestuurd naar andere zenuwcellen. Als alle fases zijn doorlopen komt er een moment dat het kind geen hulpmiddelen meer nodig heeft en zelfstandig de vaardigheid kan toepassen.

 

Voorbeeld

Executieve functies

Tom is hoogbegaafd en zijn moeder geeft op school aan dat Tom thuis heel gefrustreerd is omdat hij zijn werk nooit af krijgt. Zijn juf gaat met hem in gesprek en hij zegt: “Ik wil leren hoe ik mijn tafeltje netjes op kan ruimen zodat de klas niet meer op mij hoeft te wachten.” Zijn juf vertelt hem dat het ook een goede invloed kan hebben op zijn werk, want dat je je met een opgeruimde tafel beter kunt focussen. Ze besluiten samen een checklist te maken waar op staat wat er allemaal opgeruimd moet worden en waar alles moet liggen.

In de eerste periode loopt de juf samen met het kind de checklist door en oefent samen hoe hij de lijst moet gebruiken. Ze wijst Tom erop wanneer hij de checklist erbij moet pakken en controleert of het is gelukt. Ze geeft Tom complimenten als hij op tijd klaar is met opruimen. Nadat hij een tijd zelfstandig met de checklist heeft gewerkt, vraagt de juf aan Tom of hij wilt proberen op te ruimen zonder te checklist te gebruiken. Het lukt! Tom kan zijn tafeltje goed opruimen en hij merkt ook dat hij zich beter op zijn werk kan concentreren.

Het voorbeeld wat ik heb gebruikt in deze fases lijkt op het eerste gezicht zich te richten op de executieve functie organisatie. Het ordenen en overzichtelijk houden van de omgeving. Maar door het gebruiken va de checklist oefent het kind ook met:

  • Taakinitiatie (zelfstandig beginnen met opruimen wanneer het moet)
  • Volgehouden aandacht (pas in de kring gaan zitten als de hele checklist is afgewerkt)
  • Timemanagement (op tijd beginnen met opruimen zodat de klas niet op hem hoeft te wachten)
  • Werkgeheugen (onthouden wat je hebt geleerd en ook op andere momenten kunnen toepassen)

 

Boekentip:

 

Volgende blog

In het volgende blog ik verder met executieve functies voorbeelden en omdat ik graag tips wil geven waar mijn publiek ook écht iets aan heeft, wil ik jullie vragen antwoord te geven op onderstaande vraag zodat ik jullie voorbeelden kan gebruiken bij de uitleg.

Aan welke executieve functie(s) zou jij met je kind, of leerling willen werken en waarom?

Willen jullie het blogbericht delen alsjeblieft? Ik wil graag zo veel mogelijk ouders en leerkrachten bereiken want iedereen kan executieve functies ontwikkelen!

 

Ik heb een cursus geschreven voor ouders die tips en hulp kunnen gebruiken bij het versterken van de executieve functies van hun kind met autisme. Er is namelijk zoveel over te leren en te ontwikkelen! Deze cursus start 2 x per jaar in februari en september. Wil je vrijblijvend meer informatie over de cursus ontvangen? Dan kan je je hieronder aanmelden.

Ik wil graag meer informatie ontvangen over de cursus Executieve Functies versterken! Houd me vrijblijvend op de hoogte.

dit veld niet invullen s.v.p.

WhatsApp Coaching voor persoonlijke vragen

Heb je na het lezen van de informatie op de website nog een persoonlijke vraag? Ik maak graag tijd om samen dieper in te gaan op een situatie. Maak hier direct een afspraak. Kijk voor meer informatie op de pagina over WhatsApp Coaching!

Lees ook:

Tessa KoekhovenExecutieve Functies

3 comments

Join the conversation
  • Nicky - 23 januari 2017 reply

    Mooi blog weer, altijd wel goede en duidelijke blogs hier. Momenteel ben ik op zoek naar informatie over het stimuleren van executieve functies van het hele jonge kind (kleuters). En dan vooral hoe je kinderen die speciaal onderwijs volgen en deze functies niet makkelijk of automatisch leren. Heb je hier ook tips voor? Momenteel gebruik ik visuele ondersteuning, korte haalbare opdrachten, en vooral spelenderwijs waar kan. mvg Nicky

  • Kristel - 23 januari 2017 reply

    Graag had ik (als ouder) tips gehad rond emotieregulatie/ flexibiliteit. Mijn zoon blokkeert bij huiswerk ( reden? Frustratie? Faalangst?). Je ziet de stress op zijn gezicht. Hij zoekt zelf oplossingen ( muziek, iets om te snoepen erbij). Maar alle tips zijn welkom! Bedankt.

  • S - 8 januari 2016 reply

    Geachte heer/mevrouw, Ik ben op dit moment bezig met het ontwerpen van een training (3x 1,5 uur) voor leerlingen van het eerste jaar MBO. Ik heb eerst in kaart gebracht aan welke EF’s leerlingen behoefte hebben om verder te ontwikkelen tijdens die training. Het gaat om; volgehouden aandacht, taakinitatie en planning/priotisering. Op internet staan vooral tips voor de basisschool. Tips zijn zeer welkom! Alvast bedankt

Join the conversation

* Checkbox GDPR is verplicht

*

Ik ga akkoord met het privacybeleid van KOEKIE Autisme Begeleiding