Ontwikkeling.jpg

Autisme: Hoe zit het nou écht?! Deel 5: Ontwikkeling

We zijn aangekomen bij het laatste deel van de serie ‘Autisme, hoe zit het nou écht?!’ Het zal gaan over ontwikkeling. Na deze week ga ik verder in op allerlei alledaagse thema’s/onderwerpen waar je tegenaan loopt wanneer je een kind met autisme in je omgeving hebt. Of je nu ouder, leerkracht, begeleider of een ander familielid bent van een kind met autisme, je zal altijd merken dat de ontwikkeling van het kind op een andere manier gaat dan dat van andere kinderen. In dit laatste deel ga ik kort in op die ontwikkeling. Om die ontwikkeling te begrijpen is het handig om de vorige delen over zintuigen, hersenen, gedrag en begeleiding te lezen.

 

Autisme: De basis

Wat hebben we tot nu toe geleerd over de basis over autisme?

  1. Informatie komt (sterk) binnen via de zintuigen.
  2. Er worden lijntjes aangemaakt in de hersenen en deze komen vaak met elkaar in de knoop, waardoor het kind tijd nodig heeft om deze lijntjes uit de knoop te halen.
  3. De lijntjes komen uiteindelijk in een ‘cirkeltje’ en als dit goed gaat werken de hersenen op de juiste manier samen en de informatie wordt gezien in de context van de situatie, daarna wordt er een interpretatie aan gegeven en volgt er een passende reactie. Dit gaat overigens vaak fout doordat veel informatie met elkaar in de knoop zit.
  4. Als het cirkeltje half of foutief gevormd wordt, volgen er als gevolg daarvan onaangepaste of onduidelijke gedragingen en reacties.
  5. Hier is altijd begeleiding bij nodig, van iedereen om de persoon met autisme heen. Daarom is het ook zo belangrijk dat steeds meer mensen weten wat autisme is en hoe je er mee om kunt gaan.

 

Voorbeeld

Op mijn vorige blogbericht heb ik een reactie gekregen die ik hier graag wil gebruiken als voorbeeld. Aangezien ik uit het bericht niet kon opmaken of dit een man of een vrouw is, ga ik er even vanuit dat het een man is.

“Op een huwelijksfeest vroeg iemand aan mij of ik wat wilde drinken, iedereen zat nog aan de koffie of thee, maar dat had ik blijkbaar niet goed door, ik bestelde een biertje, gelukkig wist een kennis van mij een beetje van mijn autisme, dus die ging heel geduldig daar op in dat we eerst koffie en thee drinken, en daar kan ik dan mee overweg, maar toch. Wat is uw analyse daar op? wat ging er hier “fout”?”

Deze man beschrijft zelf al heel erg goed het proces informatie-situatie-interpretatie-reactie. Hij is op een huwelijksfeest, waar veel mensen zijn, muziek aanstaat, versieringen hangen etc. Veel informatie om te verwerken. Op de vraag of hij wat wil drinken, (informatie) geeft hij direct een reactie: “doe maar een biertje”. Hij heeft niet gezien dat iedereen nog aan de koffie en thee zat (situatie) en dus ook niet geïnterpreteerd dat het waarschijnlijk nog de koffie en thee ronde was, dus dat hij ook maar beter koffie of thee kon bestellen. Zijn gedrag was ‘onaangepast’, maar voor hem was dit een prima antwoord, want op de vraag of je ‘wat’ wilt drinken, kan je, als je niet naar de situatie kijkt, eigenlijk alles zeggen. De persoon die hem hielp had goed door hoe hij de situatie en interpretatie had overgeslagen.

 

Autisme begeleiden

Als begeleider, ouder, leerkracht, familielid, dokter of onbekende van iemand met autisme moet je bovenstaande basis altijd in je achterhoofd houden om de persoon met autisme op de juiste manier te benaderen en begeleiden. Bij volwassenen spreek ik meer over benaderen en bij kinderen meer over begeleiden. Je moet je veel bewuster zijn van de situatie dan bij jezelf. Per situatie kun je jezelf steeds de volgende vragen stellen:

  1. Welke informatie komt er allemaal binnen / niet binnen?
  2. Wat is de situatie en heeft dit kind/deze persoon de samenhang van de informatie gezien?
  3. Wat is de interpretatie? Heeft er überhaupt een interpretatie plaatsgevonden?
  4. Waarom reageert / gedraagt het kind zich op deze manier? Wat is zijn/haar werkelijkheid?
  5. Welke elementen uit de cirkel (informatie-situatie-interpretatie-reactie) missen er?

Om het kind te helpen, vul je de elementen die missen of foutief zijn gekoppeld aan. Dit kan je doen door een gesprekje, maar je kunt het ook ondersteunen door een tekening.

 

Ontwikkeling

Als je informatie zoekt over autisme kom je ook vaak tegen dat autisme een “pervasieve ontwikkelingsstoornis” is. Dit houdt in dat het op alle ontwikkelingsgebieden speelt en dat het altijd in meer of mindere mate aanwezig is. Met de basis uit alle vorige blogberichten over autisme, kun je nu waarschijnlijk een stuk beter voorstellen dat kinderen met autisme zich op een andere manier ontwikkelen. Met bovenstaande uitleg over de basis van autisme kun je verklaren dat kinderen met autisme moeite hebben met:

  • Plannen en organiseren
  • Sociale situaties
  • Overzicht houden
  • Communiceren
  • Flexibiliteit
  • Onverwachte situaties
  • Humor
  • Etc.

 

Voorbeeld

Ik heb één van mijn KOEKIE kids gevraagd om me te helpen bij mijn blog. Ze heeft een situatie beschreven waarin zij moeite had met organiseren. Het ging om het organiseren van het bestellen van een broodje. Lees even mee:

“Ik was met Jonneke op Zuidplein lekker aan het winkelen. Ik had nog niks gegeten en ik stelde voor om bij de Subway te gaan eten. Op het moment dat we bij de Subway gingen bestellen, vertelde Jonneke hoe we het makkelijker en goedkoper konden doen. Maar ondertussen was ik aan het bedenken wat ik op mijn broodje wilde en naar Jonneke aan het luisteren dat ik een beetje in de war raakte. Want Jonneke was aan het praten en ik was aan het kijken naar mijn broodje en wat ik erop wilde dat ik Jonneke haast niet hoorde, maar diep van binnen raakte ik in de war vanwege dat er te veel om mij heen was waar ik allemaal op lette.

Ik was aan het opletten op mijn broodje en op de meneer en wat hij op mijn broodje deed, ik wilde niet dat hij verkeerde dingen erop deed en ik was naar Jonneke aan het luisteren en ook aan het nadenken wat voor drinken ik wilde en aan het uitrekenen hoeveel het kostte.”

Voor mij was de situatie heel anders, we stonden rustig in de rij en ik zei vrij weinig omdat ik inderdaad al had bedacht dat het een drukke omgeving was, dus dat ik maar beter mijn mond kon houden. Het enige dat ik zei was dat een menu goedkoper was dan alles los te bestellen. Maar dit was de druppel; ze reageerde vrij geïrriteerd en zei dat ze gewoon een broodje en Cola ging bestellen. Achteraf hebben we het erover gehad en begreep ik dat ze bezig was met het organiseren van de bestelling en dat ze heel hard bezig was met lijntjes uit de knoop halen, met angst dat de meneer de verkeerde dingen op haar broodje deed en de druk van een wachtrij… zij was bijna aan de beurt maar de lijntjes waren nog niet uit de knoop.

Om haar goed te begeleiden had ik beter stap voor stap met haar mee kunnen plannen. “Ik ga je even helpen zodat we op tijd klaar zijn en zodat die meneer weet wat jij op je broodje wilt: Welk broodje kies je, wat wil je er op en welk drinken wil je erbij?”

 

Boekentip:

 

Vertraagde en versnelde ontwikkeling tegelijkertijd

De ontwikkeling van kinderen met autisme verloopt meestal vertraagd en versneld tegelijkertijd. Dat komt omdat ze met sommige ontwikkelingen heel snel gaan en voorlopen en met andere ontwikkelingen wat achterblijven. Bijvoorbeeld een meisje van 15 die heel verstandig kan praten en op school heel goed gaat, maar ’s avonds nog steeds door haar moeder in slaap gezongen wordt met een knuffel in haar hand.

Wil je meer lezen over deze ontwikkeling, dan kan dat door dit artikel van Martine Delfos te lezen, een aanrader!

 

WhatsApp Coaching voor persoonlijke vragen!

Heb je na het lezen van de informatie op de website nog een persoonlijke vraag? Ik (Jonneke Koekhoven) maak graag tijd om samen dieper in te gaan op een situatie. Kijk voor meer informatie op de pagina over WhatsApp Coaching!

Lees ook:

Autisme: Hoe zit het nou écht?! Deel 1 Zintuigen
Autisme: Hoe zit het nou écht?! Deel 2 Hersenen
Autisme: Hoe zit het nou écht?! Deel 3 Gedrag
Autisme: Hoe zit het nou écht?! Deel 4 Begeleiding

KOEKIE Autisme BegeleidingAutisme: Hoe zit het nou écht?! Deel 5: Ontwikkeling

21 comments

Join the conversation
  • lisa - 16 december 2017 reply

    Hallo Jonneke,
    Hele heldere info idd. Ik ben een gescheiden moeder van een zoon en dochter. Beide pubers. Ik zou graag meer willen weten over vriendschappen en begeleiding hierin . Merk dat zoon erg beïnvloedbaar is en zou daar wel wat neer over willen weten. Zo ook over autisme en zus. Die heeft het er nu ook wel moeilijk mee . Ik ben sinds twee jaar uit een relatie met vader die ook autisme had maar daar kwam ik pas laat achter. Heel veel situaties zijn erg herkenbaar en ik kan er een boek over schrijven. Maar uiteraard lees ik dit omdat ik mijn zoon goed wil begeleiden naar volwassenheid. Dit alles zonder mezelf en mijn dochter niet te vergeten, het kost erg veel energie!

    Jonneke Koekhoven - 29 december 2017 reply

    Beste Lisa, de pubertijd is best een lastige periode voor de kinderen zelf en ook voor andere leden van het gezin. Ik begeleid ook online voor persoonlijke vragen en situaties. Om uitgebreid in te kunnen gaan op jouw vraag heb ik meer informatie en tijd nodig. Via de pagina voor WhatsApp coaching kan je hier meer informatie over lezen en een afspraak maken. Ik hoop je snel te mogen helpen met jouw vragen via WhatsApp! Groetjes, Jonneke

  • Patricia - 4 augustus 2017 reply

    Onze zoon is 2,5 hoe kan ik hem het beste helpen met zijn agressie weet nu een beetje hoe het gaat in zijn hoofd we krijgen onder tussen ook al wel hulp via instantie,s maar hoe ik moet doen weten we nog niet en vind het behoorlijk lastig

    Jonneke Koekhoven - 10 augustus 2017 reply

    Hoi Patricia, voor dit soort vragen bied ik WhatsApp begeleiding aan. Als je interesse hebt, mag je mij altijd een mail sturen. koekie.info@gmail.com. Vriendelijke groetjes, Jonneke

  • Louise - 12 december 2016 reply

    Heb een kanjer van 16 jaar , zie duidelijk kenmerkend gedrag , zijn vader ook , voel me gesteund door het blog

  • Accu leeg! - 18 april 2016 reply

    Mijn dochter was 2 jaar en toen was al snel duidelijk dat zij PDD-NOS had.Maar bij de geboorte zag ik meteen al dat zij iets had wat ik niet wist wat het was.Ook zag ik bij haar vader al meteen iets waar ik van dacht wat heeft hij toch! Toen mijn dochter 15 jaar was ging het totaal mis met haar.En moest zij opgenomen worden in een instelling.Waar ze ook meer vinden bij haar.ADHD PDD-NOS Asperger.Nu is zij 19 jaar en werkt twee keer per week.Maar ook dit gaat moeizaam.Want mijn dochter heeft ook vaak last van een depressie.Waar zij nu ook weer in verkeerd.Het is een zorgen kind.Maar dit had ik dus ook met haar vader.24 jaar ben ik bij hem geweest.Maar ik was totaal leeg van binnen.En ben gescheiden van hem.Niet omdat hij gene lieve man was.Maar omdat ik alleen maar aan het verzorgen was.En een moederfiguur was.Ik heb mijn verhaal klein beschreven.Maar ik kan een compleet boek schrijven over PDD-NOS enz.Wel vermeld ik er even bij.Dat ik mijn exman goed heb achter gelaten.Ik ben pas weg gegaan toen er begeleiding was en goede zorg voor hem.Toen mijn dochter na 2 jaar weer uit de instelling kwam.Ging zij bij haar vader wonen.Dit was moeilijk voor mij.Maar omdat zij allebei zorg nodig zijn en begeleiding.Was het zo het beste om te doen.Het contact is prima tussen ons.En ondanks zij nu in een zware depressie weer zit.Doet zij haar best overal mee.Dus ik ben super trots op mijn dochter.Maar zorgen blijven er altijd.Tot aan mijn dood!

  • Diana - 5 april 2016 reply

    Explosief reageren en uitdagen …wil ik graag leren begrijpen mijn zoon 19 heeft een vorm van autisme

  • Irene - 13 september 2015 reply

    Autisme en starten met … huiswerk
    Autisme en perfectionisme
    Autisme en opruimen
    Autisme en uitstelgedrag
    Autisme en verslaving aan computer of mobiel

    Jonneke Koekhoven - 15 september 2015 reply

    Hoi Irene, Bedankt voor de goede ideeën!

  • Karen - 18 juli 2015 reply

    Doe ik.

  • Karen - 14 juli 2015 reply

    hoi Jonneke, Bedankt voor je blogs. Ze zijn super duidelijk. Ik ben fan van de lijntjes en cirkeltjes. Ik verzamel voorbeelden voor in het boek dat ik schrijf. Het is een boek voor ouders van kieskeurige eters met autisme. Mag ik je Subway-voorbeeld opnemen in mijn hoofdstuk over uit eten gaan?

    Jonneke Koekhoven - 14 juli 2015 reply

    Hoi Karen! Bedankt voor je enthousiaste bericht! Ik heb het meteen even besproken met het meisje ui het voorbeeld en ze vindt het een eer! 🙂 Prima dus! Zou je mij een email willen sturen voor details? Alvast bedankt!

  • Linda - 31 mei 2015 reply

    Beste Jonneke

    Je blog is makkelijk te lezen en erg duidelijk. Mijn zoontje van bijna 8 heeft 4 jaar geleden de diagnose Pdd-NOS gekregen. Sinds dien heb ik veel gelezen en geleerd in boeken maar ook op mkd. Het gaat goed met zijn ontwikkeling en we zijn goed bezig om veel spoorwegen aan te leggen en hem te ” programmeren”. Omgaan met volwassen gaat goed, kinderen vind hij moeilijk. Ook buiten spelen vind hij moeilijk. Hoe kan ik hem hierin begeleiden?

  • Simone Mahieu - 11 mei 2015 reply

    Beste Jonneke,
    Fijn om zo helder en duidelijk alles uitgelegd te krijgen, ik heb 2 zonen 1 met diagnose pdd-NOS e.a. ( prikkelverwerking, chromosoomafw, dcd, evenwichtsstoornis, taalproblemen)en een met symptomen ervan en ook mijn man heeft overduidelijk symptomen waarbij hij ook hoogbegaafd is. Mijn vraag is: hoe ga je om met angsten ( niet alleen boven durven zijn) en dwangmatig vragen stellen tot in detail? Het zijn vaak levensvragen of juist technische vragen of vragen om veiligheid te creëren.
    Groetjes Simone.

  • Ad Koekhoven - 10 mei 2015 reply

    Het verhaal is voor mij heel verhelderend. Wat een heerlijke directe en ongecompliceerde uitleg en wat een mooie voorbeelden. Dank je wel

    joyce - 10 mei 2015 reply

    Ik zou heel graag meer willen lezen over autisme en het slecht voelen van aandrang om naar de wc te gaan.
    Ook zou ik meer willen lezen over:
    Hoe koppigheid/starheid te doorbreken, wanneer uitleg geven niet helpt.

  • Selma - 10 mei 2015 reply

    Beste Jonneke,
    heel fijn deze blog. Ik zou graag meer weten over hoe het zit met autisme en vriendschappen. Zelf heb ik een goede vriend met autisme en dat is niet altijd makkelijk. Ik krijg bijvoorbeeld vaak geen reactie wanneer ik voorstel om iets af te spreken, hoewel ik weet dat hij het heel leuk vindt en dat hij, wanneer ik hem bel, wel enthousiast reageert.
    Selma

  • marjon - 10 mei 2015 reply

    ik volg sinds kort uw blogs en vind alles zo interessant,u legt het zo duidelijk uit.Ik heb een zoon van 7 die net een diagnose heeft gekregen die wel beetje weet wat er speelt vanwege alle testen,maar nog niet verteld heb dat hij een storing in het autistisch spectrum heeft(pdd-nos)weet nog niet goed hoe ik dit hem moet vertellen en uitleggen.En ik heb een zoon van 14 die sinds 2 jaar de diagnose heeft,maar nog erg veel moeite heeft om er mee om te gaan.Dus eigenlijk wil ik over van alles wel dingen lezen.

  • Ilse Peelen - 10 mei 2015 reply

    Geweldig om je te volgen en te lezen. .Bedankt!
    Wij wonen in Noorwegen en onze zoon van 15 jaar kreeg lang geleden in nl de diagnose pdd- nos. Hier wordt er niet veel aandacht aan geschonken want iedereen doet gewoon mee ongeacht wat je mocht “mankeren” en iedereen wordt ook geaccepteerd zoals hij of zij is. Op zich niks mis mee maar soms zoek ik naar bevestiging en begrip. Mijn zoon heeft van de week werk ervaringsweek gehad en ging bij ons op het werk meedraaien. …horeca 😉
    Dit vroeg enorm veel van hem. ..ondanks dat hij in de keuken hielp en niet teveel met gasten had te maken. Elke dag na het werk moest hij eerst even slapen, hoe kan het dat dit toch meer vergt dan een schooldag? Puberteit speelt ook mee denk ik…er gebeurt zoveel!
    Hij doet het verder erg goed en we zijn erg trots maar het is een spannende tijd die puberteit op weg naar volwassenenheid.
    Nogmaals bedankt voor alle duidelijke informatie.
    Groetjes, ilse Peelen.

  • Agee - 10 mei 2015 reply

    Hallo, mijn – zelfstandig wonende – dochter met autisme raakt snel overstuur. Hoe kan ik haar geruststellen?

    Jonneke Koekhoven - 17 mei 2015 reply

    Hallo Agee, Ik zou u graag tips geven, maar dan heb ik iets meer info nodig over waardoor ze overstuur raakt.

Join the conversation

* Checkbox GDPR is verplicht

*

Ik ga akkoord met het privacybeleid van KOEKIE Autisme Begeleiding